کد مطلب:12663 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

اتبعوا من لايسئلكم اجراً (يس)

جمع مساله خمس (سهم سادات و پيامبر) و اينكه پيامبراز امتش اجري نخواست مگر موّت في القربي.

يكي از وظايف امت در قبال امامان (ع) حب و دوستي نسبت به آنان است و روايات بسياري در اين باره از منابع شيعه و سني نقل كرديده. از جمله اين روايت است، پيامبر مي فرمايد:

آگاه باشيد هر كس با محبت آل محمد بميرد شهيد از دنيا رفته و هركس با دشمني و عداوت آل محمد از دنيا برود كافر از دنيا رفته است. (1)

قرآن نيز به مردم توصيه مي كند كه نسبت به اهل بيت رسول خدا (ص)، محبت ورزند: قل لا اسئلكم عليه اجراً الا المودة في القربي. بگو در برابر انجام رسالتم، خواستار اجر و پاداشي از شما نيستم جز اينكه به خاندانم دوستي كنيد و مهر بورزيد(2)

مسلماً منافع و اثرات ثمر بخش اين دوستي ومودت باز هم به خود مسلمانان باز خواهد گشت. چنان كه قرآن مي فرمايد:

اي رسول بگو آنچه از شما به عنوان مزد رسالتم خواستم، يعني دوستي با اهل بيتم، آنهم براي خود شماست، همانا اجر من با خداست و او بر همه چيز گواه است. (3)

پيامبر در واقع با اين درخواست مي خواهد موضوع امامت و رهبري ائمه (ع) را پس از خود در ميان مردم تحكيم بخشد، كه همان ادامه هدايت و سرپرستي مردم توسط معصومين از آن محمد (ص) است. و گرنه اجر و مزد رسالت پيامبر چيزي نيست كه با فراهم شدن امكانات مادي و بذل مال از سوي مردم قابل پرداخت باشد. بنابراين جز خداوند كسي نمي تواند پاداش حقيقي خدمات و زحمات و رنجهايي كه رسول اكرم (ص) در طريق هدايت مردم متحمل گشته بپردازد.

نكته مهمي كه بايد بدان توجه كرد اينست كه در اسلام، پيامبر و ائمه (ع) مسئوليت رهبري و سرپرستي مسلمانان را هم از بعد مذهبي و هم سياسي و اجتماعي بر عهده دارند و قطعاً هر عقل سليمي مي پذيرد كه فردي كه رهبر و حاكم جامعه است بايد از يك سري امكانات مادي برخوردار باشد تا بتواند به ادراة امور بپردازد و اين ارتباطي با امر رسالت كه خداوند مي فرمايد پاداش زحمات و رنجهاي تو در امر پيامبري و هدايت مردم بر من است ندارد. چرا كه هرگز از سوي مردم قابل پرداخت نبوده و نيست، بلكه تعلق خمس به پيامبر و ائمه بدان جهت است كه دست اين بزرگواران را در خدمت رساني بيشتر به مردم نيازمند از نظر مادي و تقويت امور ديني كه هزينه هايي را در بر دارد، باز گذارد. و از آنجايي كه مصرف زكات در مورد سادات حرام است. خداوند مصرف خمس را براي آنان مقرر فرموده است. امام صادق (ع) مي فرمايد: خداوند هنگامي كه زكات را بر ما حرام كرد، خمس را براي ما قرار داد. بنابراين زكات بر ما حرام و خمس بر ما حلال است. (4)

نص صريح قرآن كريم هم به موضوع پرداخت خمس از سوي مسلمين اشاره دارد و در اين باره مي فرمايد:

بدانيد هر گونه غنيمتي كه به شما رسد خمس آن (يك پنجم) متعلق به خداوند و پيامبر (ص) و ذي القربي (امامان اهل بيت) و يتيمان و مسكينان و در راه ماندگان است، اگر شما به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدايي حق از باطل روز درگيري دو گروه (درگيري جنگ بدر) نازل كرديم ايمان آورده ايد (5)

لذا طبق مقررات الهي نيازمندان غير سادات مي توانند مخارج سال خود را از محل وجوهات زكات دريافت كنند ولي از خمس محرومند و نيازمندان سادات مننها مي توانند از محل خمس نيازهاي خود را برطرف كنند و حق استفاده از زكات را ندارند.

اما نكته قابل توجه در اين باره اين است كه پرداخت خمس به جهتي تأييد همان درخواست نبوي مبني بر دوستي اهل بيت از سوي مردم است. زيرا ياري دادن پيامبر و امام معصوم از نظر ماديدر جهت تقويت و نشر حقايق ديني و برطرف كردن نيازمنديهاي مادي سادات مستمند در واقع گامي است در طريق دوستي و محبت پيامبر و اهل بيت (ع).













منابع و مآخذ:

1ـ تفسير كشاف، ج4، ص220-221، بنقل از تفسير نمونه، ج20, ص414ـ415

2ـ شوري، 23

3ـ سيأ، 47

4ـ وسايل الشيعه، ج6، بخش خمس، بنقل از تفسير نمونه، ج7، ص175

5ـ انفال 41